Аннан башка булмый

Соңгы елларда күпләп бәрәңге үстерми башладык. Үзебезгә җитәрлек кенә итеп утыртабыз да... язын орлык җитмәүдән интегәбез. Чөнки күпләрнең "икенче икмәге" утыртуга яраксызга әйләнә. Белгечләр әйтүенчә, мондый проблема белән, гадәттә, иртә өлгерә торган сортлы бәрәңге үстерүчеләр очраша икән.
Бәрәңге туфракта озаграк торган саен, ул ныгый, өлгерә дигән сүзләр йөри. Тик белгечләр моның киресен раслый. "Икенче икмәк"не казып алуның үз вакыты бар. Үсеш вакыты тукталганнан соң туфракта ятса да, ул бүтән үсмәячәк инде. Вакытында казып алмаганда, авырулар белән зарарланачак кына. Уртача өлгерештәге сортларны, мәсәлән, тишелеп чыкканнан соң 100 көннән соң казып алырга кирәк.
Танылган бакчачы Фарсель Зыятдинов әйтүенчә, иртә өлгерешле бәрәңгене алдан ашау өчен безнең шартларда июль урталарында кабыклары юка булганда ала башлыйлар. Аның урынына яшел ашлама буларак арыш чәчеп куйсаң файдалы. Болай эшләгәндә туфракның структурасы яхшыра. Саклау өчен булганда, бәрәңгенең яфраклары табигый саргая, бүлбеләрнең кабыгы суелмый башлагач алырга кирәк. Әгәр дә бакчада соң өлгерешле сортлар булса (авырмаган очракта), алар әле яшел тора. Мондый яшел массаны бәрәңгене алырга 1 атна кала чабып чыгарга киңәш итә ул. Башка ысулларны да кулланырга мөмкин. Чабылган массаны җилләтү, фитофтороз һәм макроспориоз авыруларыннан зарарсызландыру өчен аны 5 процентлы бакыр купоросы белән эшкәртергә була. Шуннан соң 10 көн узгач, бәрәңге алуга керешергә мөмкин.
- Бик күп кеше бәрәңгене тиешенчә саклый алмаудан, бозылуыннан зарлана, - ди танылган бакчачы. - Моның төп сәбәбе бәрәңгене вакытында алмаудан, фитофтора авыруының бүлбеләргә күчүенә ирек куюдан килә. Мәгълүм булганча, күп кенә бакчачылар, кызыксынып, чит илләрдән кертелгән сортлар үстерә башлады. Гадәттә, андый сортларның күбесе - иртә өлгерешле. Аларны өлгерү белән алып саклауга куярга кирәк. Әмма күп кенә бакчачылар алай эшләми. Иртә өлгерә торган бу сортлар бакчада кала бирә, ә фитофтороз һәм башка авырулар сабаклардан бүлбеләргә күчеп өлгерә, саклаганда, бигрәк тә идән астында температура һәм дымлылык югары булса, авырулар үрчи, бүлбеләр бер-бер артлы бозыла башлый. Шуңа күрә бәрәңгене казып алуга кагылышлы бөтен таләпләрне дә төгәл үтәргә тырышыгыз.
Бакчачы киңәшеннән күренгәнчә, иртә өлгерешле орлык бәрәңгеләрен 1-3 градустан югары булмаган температурада сакларга кирәк. Саклауның икенче чорында да температура шуннан артмаска тиеш, юкса бүлбеләр бозылмаса да, үрә башлый. Саклагычларда һаваның чагыштырмача дымлылыгы 85-93 процент чамасы булса әйбәт икән.
Бәрәңгене саклауга салыр алдыннан, кимендә, атна ярым чамасы юка гына итеп таратып, якты урында киптерергә һәм җилләтергә кирәк. Көннәр кояшлы торганда аны ачык һавада җилләтеп алу тагын да отышлырак. Шуннан соң аны саклауга куярга да була.
Саклауга куясы бәрәңге күп булмаган очракта, аны вентиляция булдырылган базда +2-4 градус температурада сакларга була. Табигый вентиляцияне ничек эшләргә соң? Моның өчен диаметры 8 см чамасы ике торба әзерләнә: аның берсе - тыштан салкын һаваны базның төбенә кертү, ә икенчесе - базның өске өлешендә җыелган җылы һаваны тышка чыгару өчен кирәк. Беренче торба, базның идәненнән башланып, тышка - җир өстенә, ә икенче торба, базның түшәменнән башланып, тышка - базның түбәсенә чыгарылырга тиеш. Мондый табигый вентиляция булганда, бәрәңге 70-80 см чамасы калынлыктагы өемнәрдә дә яхшы саклана.
Баздан башларга
Бәрәңге алырга керешкәнче, иң башта сакланасы урынны яхшылап җилләтергә кирәк. Көннәр матур торганда баз өстен ачып җилләтергә онытмагыз. Күгәрек авыруына каршы бакыр купорослы известь белән эшкәртү дә файдага гына. Моның өчен 2 кг сүндерелгән известьне 1 чиләк суга салып эретергә, 100-150 г аш тозы, 1 кг бакыр купоросы өстәп яңадан болгатырга. Буярга, бер атнадан соң кабат буяп чыгарга. Агач әрҗәләрне, киштәләрне урамда киптергәннән соң 2-3 тапкыр марганцовка эремәсе белән эшкәртергә.
Чөгендер белән сакла
Бәрәңгенең "дусты" - кызыл чөгендер. Чөгендер яхшы саклансын өчен, баз дымлы булырга тиеш. Ул бөтен дымны үзенә сеңдерә. Ә менә бәрәңге, киресенчә, дымны яратмый. Шуңа күрә аларның икесен бергә сакларга кирәк тә инде. Бәрәңге яхшы саклансын өчен, чыршы, нарат ботакларын өсләренә салып чыгарга була. Алар фитонцидлар бүлеп чыгара, ул "икенче икмәк"не сакларга ярдәм итә.
vatantat.ru сайтыннан
Иң мөһим һәм кызыклы язмаларны Татмедиа Telegram-каналында укыгыз
-
27 гыйнвар 2021 - 13:00Алабугада «К.А. Вәлиев исемендәге фәнни коллаборация йорты»на экскурсия оештырылды Ул узган атнада шәһәр предприятиеләре һәм оешмалары җитәкчеләре, депутатлар өчен үткәрелде.300
-
27 гыйнвар 2021 - 11:32Татарстанда короновирус белән авыруның 84 яңа очрагы ачыкланган Алабугада кичә короновирус йоктыручылар теркәлмәгән.700
-
27 гыйнвар 2021 - 11:28Алабуга дәүләт автоинспекторлары тонировка кагыйдәләрен бозучыларны ачыклау буенча рейд үткәрде Тикшерү барышында хокук бозуның 13 очрагы ачыкланды.1900
-
27 гыйнвар 2021 - 10:00Алабуга районы Яковлево авыл җирлегендә отчет сессиясе узды Яковлево авыл җирлеге башлыгы Ольга Козырева узган атнада 2020 елда башкарылган эшләр турында хисап тотты.1700
-
27 гыйнвар 2021 - 09:38Ленинград камалышы — тарихның онытылмас бите Ленинград камалышы Россия тарихында озакка сузылган һәм иң фаҗигале вакыйгаларның берсе. 872 көн дәвам иткән мәхшәр 2 миллионнан артык кешенең гомерен өзә. 1944 елның 27 гыйнварында Ленинград шәһәре тулысынча немец гаскәрләреннән азат ителә.2600
-
27 гыйнвар 2021 - 09:30Алабугада район ветераннар Советының яңа рәисе сайланды Шәһәр Мәдәният сараенда ветераннар Советының отчет-сайлау конференциясе узды.2500
-
26 гыйнвар 2021 - 17:56Татарстанда короновирустан тагын 4 үлем очрагы теркәлгән Пандемия башланганнан бирле 26 гыйнварга COVID-19дан үлүчеләр саны 247 кешегә җиткән.8500
-
26 гыйнвар 2021 - 17:00Алабугада «Мин Шишкин кебек рәсем ясыйм» бәйгесе башланды Конкурста катнашу өчен сәнгать мәктәпләрендә укучы 7 яшьтән 16 яшькә кадәрге яшь рәссамнар чакырыла.5700
-
3 декабрь 2020 - 10:57«Татмедиа» газета-журналларына ташлама белән язылырга җитешегез
-
9 ноябрь 2020 - 19:41Сездә салкын тию, ОРВИ яки COVID-19 симптомнары бармы? Аларны бер-берсеннән ничек аерырга?
-
27 гыйнвар 2021 - 10:33Алабугада пандемия башланганнан бирле коронавирус белән 135 кеше авырган27 кеше медиклар күзәтүе астында.2600
-
24 гыйнвар 2021 - 09:00Алабугада мәктәп һәм балалар бакчаларында хезмәт күрсәтү сыйфатын бәяләделәр 83 учреждение тикшерелгән.19600
-
24 гыйнвар 2021 - 18:20Татарстанда коронавирус инфекциясеннән өч ир-ат вафат булган Пандемия башланганнан бирле 24 гыйнварга COVID-19дан үлүчеләр саны 240 кешегә җиткән.16200
-
25 гыйнвар 2021 - 11:50Татарстанда соңгы тәүлектә короновирус йоктыруның 87 яңа очрагы ачыкланган Алабугада соңгы тәүлектә Сovid-19 белән авыручылар теркәлмәгән.15100
-
24 гыйнвар 2021 - 14:00Алабугалылар «соры» хезмәт базары турында хәбәр итә ала «Кайнар линия» телефоны: 4-48-98.13800
-
25 гыйнвар 2021 - 10:05Рөстәм Миңнеханов Чаллыда яңа онкология үзәген ачты Онкология үзәген төзү Россия Хөкүмәте һәм Татарстан Хөкүмәте ярдәме белән мөмкин булды һәм КамАЗның 50 еллыгына багышланды.13100
-
24 гыйнвар 2021 - 12:51Татарстанда соңгы тәүлектә 86 кеше коронавирус инфекциясе йоктырган Алабугада бер яңа очрак теркәлгән.12900
-
24 гыйнвар 2021 - 12:29Фәрит Габделганиев Кытай интернет-сәүдә тәҗрибәсенә ориентлашырга тәкъдим итте Татарстанның 12 меңнән артык компаниясе маркетплейслар аша сәүдә потенциалына ия.12500
-
25 гыйнвар 2021 - 19:17Татарстанда короновирустан тагын 3 кеше үлгән Пандемия башланганнан бирле 25 гыйнварга COVID-19дан үлүчеләр саны 243 кешегә җиткән.11700
-
26 гыйнвар 2021 - 13:28Алабугада «Җиңү өчен тест» акциясе бара Аның кысаларында алабугалылар ВИЧ инфекциягә бушлай экспресс-тест узарга мөмкин.11300
-
25 гыйнвар 2021 - 14:50Алабугада юл буенда калдырылган машиналар кар чистарту техникасына комачаулый Мондый машиналар штрафстоянкага җибәрелә.11100
-
25 гыйнвар 2021 - 08:39Алабугада «Җиңү өчен тест» акциясе үтәчәк Аның кысаларында алабугалылар ВИЧ инфекциягә бушлай экспресс-тест уза ала.10900
-
25 гыйнвар 2021 - 15:10Алабугада язгы ярминкәләр эшли башлаячак Халык ярминкәләре 6 февральдә ике урында үтәчәк.10600
-
25 гыйнвар 2021 - 09:23Татарстанда илкүләм проектларны гамәлгә ашыруга елына 21,9 млрд сум акча юнәлтелә Федераль һәм республика бюджеты средстволары уңайлы мохит, төзелеш һәм башка проектларга тотылачак.10100
-
25 гыйнвар 2021 - 16:40Татарстанда Халыкара туган телләр көнен 170 төрле ысул белән билгеләп үтәргә мөмкин булачак Чараларның бер өлеше онлайн-форматта узачак.9300
-
25 гыйнвар 2021 - 14:23Рөстәм Миңнеханов поликлиникаларны медицина хезмәткәрләре белән тәэмин итәргә кушты Беренчел звено хезмәткәрләренә иң зур кытлык Лениногорск, Аксубай, Спас һәм Зәй районнарында күзәтелә.9200
-
25 гыйнвар 2021 - 16:01Дамир Фәттахов 23 гыйнварда митингта булган яшьләр белән очрашу үткәрәчәк Ведомствода каршы тору акциясендә катнашырга теләк белдергән яшьләрнең фикерләрен ишетергә телиләр.8800
-
26 гыйнвар 2021 - 17:56Татарстанда короновирустан тагын 4 үлем очрагы теркәлгән Пандемия башланганнан бирле 26 гыйнварга COVID-19дан үлүчеләр саны 247 кешегә җиткән.8500
-
26 гыйнвар 2021 - 08:19Рөстәм Нуриев Алабуганың баш врачын туган көне белән котлады Район башлыгы Рамил Сәфәровның әлеге постны катлаулы пандемия чорында җитәкләве турында искәртте7200
-
26 гыйнвар 2021 - 09:13Алабуга интернат-мәктәбендә шахмат зонасы ачылды Аны ачуда ТРсы Дәүләт Советының мәгариф, мәдәният, фән һәм милли мәсьәләләр комитеты рәисе урынбасары Людмила Рыбакова катнашты.6900
-
26 гыйнвар 2021 - 14:29Алабугада Россия студентлары көне үтте Чарада җыр-бию, төрле бәйгеләр, уеннар оештырылды, актив студентлар бүләкләнде.6900
-
24 гыйнвар 2021 - 16:00Киви дәвалый! Кивида А, В, В1, В2, В3, В6, С, Е витаминнары, магний, калий, каротин, ферментлар, минераль тозлар, натрий, клетчатка, никотин кислотасы бар.6800
-
26 гыйнвар 2021 - 10:03Татарстанда кичә 85 кеше COVID-19 йоктырган Алабугада кичә короновирус йоктыруның 2 очрагы теркәлгән.6800
-
26 гыйнвар 2021 - 09:54Үткән ел Татарстан 11 илкүләм проект кысаларында 50 федераль проектны гамәлгә ашыруда катнашты 2020 елда республикада социаль-икътисади шартларны яхшыртуга юнәлтелгән барлыгы 50 федераль проект тормышка ашырылды.6500
-
26 гыйнвар 2021 - 09:42Алабугада спортчыларны бүләкләделәр Шәһәр хакимиятендә үткән киңәшмә бүләкләүдән башланды.6400
-
26 гыйнвар 2021 - 11:23Татарстанда элегрәк барлыкка килгән хокукларны теркәүгә дәүләт пошлинасы бетерелде Төбәк инициативасы Россия Финанс министрлыгы тарафыннан хупланды.6100
-
24 гыйнвар 2021 - 10:002020 елда Алабуга районында 12 икътисади проект гамәлгә ашырылган Шуның ярдәмендә 500дән артык эш урыны булдырылган.5900
-
26 гыйнвар 2021 - 15:15Алабуга пассажир ташучылары юл йөрү бәясен 22 сумга кадәр күтәрүне сорый Юл йөрү бәясен арттыру турындагы мөрәҗәгатьләрен пассажир йөртүчеләр шушы вакыт эчендә ягулык-майлау материалларының, транспортның,техник хезмәт күрсәтүнең бәясе арту белән аңлата.5900
-
26 гыйнвар 2021 - 15:00Алабугада «Бала — төп пассажир» акциясе старт ала 2020 елда Алабуга районында юл-транспорт һәлакәтендә 20 бала зыян күргән.5800
-
26 гыйнвар 2021 - 17:00Алабугада «Мин Шишкин кебек рәсем ясыйм» бәйгесе башланды Конкурста катнашу өчен сәнгать мәктәпләрендә укучы 7 яшьтән 16 яшькә кадәрге яшь рәссамнар чакырыла.5700
-
27 гыйнвар 2021 - 09:38Ленинград камалышы — тарихның онытылмас бите Ленинград камалышы Россия тарихында озакка сузылган һәм иң фаҗигале вакыйгаларның берсе. 872 көн дәвам иткән мәхшәр 2 миллионнан артык кешенең гомерен өзә. 1944 елның 27 гыйнварында Ленинград шәһәре тулысынча немец гаскәрләреннән азат ителә.2600
-
27 гыйнвар 2021 - 10:33Алабугада пандемия башланганнан бирле коронавирус белән 135 кеше авырган 27 кеше медиклар күзәтүе астында.2600
-
27 гыйнвар 2021 - 09:30Алабугада район ветераннар Советының яңа рәисе сайланды Шәһәр Мәдәният сараенда ветераннар Советының отчет-сайлау конференциясе узды.2500
-
27 гыйнвар 2021 - 11:28Алабуга дәүләт автоинспекторлары тонировка кагыйдәләрен бозучыларны ачыклау буенча рейд үткәрде Тикшерү барышында хокук бозуның 13 очрагы ачыкланды.2000
-
27 гыйнвар 2021 - 10:00Алабуга районы Яковлево авыл җирлегендә отчет сессиясе узды Яковлево авыл җирлеге башлыгы Ольга Козырева узган атнада 2020 елда башкарылган эшләр турында хисап тотты.1700
-
27 гыйнвар 2021 - 11:32Татарстанда короновирус белән авыруның 84 яңа очрагы ачыкланган Алабугада кичә короновирус йоктыручылар теркәлмәгән.800
-
27 гыйнвар 2021 - 13:00Алабугада «К.А. Вәлиев исемендәге фәнни коллаборация йорты»на экскурсия оештырылды Ул узган атнада шәһәр предприятиеләре һәм оешмалары җитәкчеләре, депутатлар өчен үткәрелде.300
© ТАТМЕДИА. Все материалы, размещенные на сайте, защищены законом.
Перепечатка, воспроизведение и распространение в любом объеме информации,
размещенной на сайте, возможна только с письменного согласия редакций СМИ.
При поддержке Республиканского агентства по печати и массовым коммуникациям «ТАТМЕДИА».
Наименование СМИ: Алабуга нуры (Луч Елабуги)
№ свидетельства о регистрации СМИ, дата: Эл №ФС77-47504 от 30.11.2011
выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи,
информационных технологий и массовых коммуникаций
ФИО главного редактора: Качаева Сабина Равильевна
Адрес редакции: 423600, Республика Татарстан, г. Елабуга, ул. Строителей, д. 16а
Телефон редакции: (85557) 3-81-11
Политика о персональных данных
Антикоррупционная политика