Чит телләрне ничә яшьтән өйрәтә башларга?

КФУның Алабуга институты мөгаллимнәре "рус немецлары" өчен яңа китап чыгарган. Аның авторларының берсе - филология фәннәре докторы Дания Салимова.
Әнисе кебек
Бала чагында бәләкәй Даниядән үскәч кем буласын сораганда, ул: "Рус теле укытучысы!" дип җавап бирә торган була. Һәм бу гаҗәп тә түгел, аның әнисе озак еллар мәктәптә рус теле һәм әдәбиятын укыткан.
− Мин укырга бик яраттым һәм хәзер дә укыйм. Әниемнең тәэсиредер, күрәсең, − ди Дания Сәлимова.− Менә шулай 35 ел буе рус теле укытам. Немецча ярыйсы гына, татарча яхшы сөйләшәм, төрекчә бераз беләм, әмма ышанып әйтәм: бер генә телдә дә рус телендәгедәй матурлык һәм куәт юк.
Хәзерге заман рус теле
Рус теленең байлыгы һәм сурәтлелегенә карамастан, бүгенге россиялеләр сөйләмендә проблемалар күп. Дания Әбүзәр кызының фикеренчә, заманча рус телендә "тискәре коннотацияле" (төп мәгънәдән килеп чыккан, әмма тискәре төсмер белдерүче сүзләр) торган саен арта.
− Субъектның үтә тискәре торышын белдерүче сүзләр бик күп; бу һәр адымда ишетергә мөмкин булган, рөхсәт ителмәгән сүләргә генә кагылмый. Халәтне белдерүче сүзләр: крышка, каюк, кердык. Тел ул - халык күңеленең, менталитетының чагылышы. Рус халкы агрессиврак була башлады микәнни? Ни өчен без шулай сөйләшәбез, нигә үзебезне шулай тотабыз? - бу турыда җитди уйланырга була бит.
Дания Сәлимова шулай ук бүген рус телендә алынмалар агымы күзәтелүен билгеләп үтте, кайберләренең мәгънәсен аларны кулланучы үзе дә аңламый, шуңа күрә ул рус сүзләрен күбрәк кулланырга киңәш итә. Сөйләм дә аңлаешлы булсын, мәдәният тә саклансын. Сүз һәм норма - сөйләмебез генә түгел, бу безнең рухи дөньябыз, ничек сөйләшәбез, без шундыйга әйләнәбез.
Иң мөһиме − этәргеч
− Әгәр кеше белемле булырга тели икән, ул шундый булачак, моның өчен бернинди БДИ яисә тоталь диктантлар да кирәк түгел: иң мөһиме - этәргеч, − дип саный Дания Әбүзәровна. Аның әйтүенчә, теләк булганда, кыска гына вакыт эчендә үзләштерергә иң кыен булган гарәп һәм кытай телен дә өйрәнергә була. Бөтенләй башка телләр семьялыгы вәкилләре дә рус телен камил белергә мөмкин.
моңа Россия рус теле һәм әдәбияте мөгаллимнәре җәмгыятенең V конгрессында тагын бер кат инанырга туры килә, Дания Сәлимова анда "Мәдәниятләр диалогы" секциясендә Ираннан килгән, рус телен бик яхшы белүче фарсы телле Хассан рәистәше була. Бу бүлектә катнашучы гарәпләр дә рус телен яхшы белүләрен күрсәткән.
− Шуңа күрә мин вата-җимерә рус телендә сөйләшүче русларны берничек тә аңлый алмыйм, язулары надан; рус теле кебек могҗизага ничек шулай кадерсез карарга мөмкиндер, − дип гаҗәпләнә ул. недоумевает она.
Күп тел белүчеләр
Хәзерге заманда берьюлы берничә тел белү хуплана, һәм без Дания Сәлимовадан балаларга ничә яшьтә телләр өйрәтә башларга мөмкин булуын сорадык. Аның фикеренчә, иң кулай вакыт − 4-5 яшь, бу чорда төп тел инде формалашкан була.
− Катнаш гаиләләрдә баланы берьюлы берничә телгә өйрәткән бик күп очракларны беләм мин, андый чакта балалар сөрлегә башлый, проблемалар барлыкка килә, ягни бала бер телдә дә тиешенчә сөйләшә башламый. Билгеле, искәрмәләр бар, ләкин, кагыйдә буларак, бу искәрмә генә, − дип саный ул.
Китаплар һәм сәяхәтләр
Фәнни эштән тыш, Дания Әбүзәр кызы китаплар һәм сәяхәт белән кызыксына:
− Мин таулар һәм диңгез яратам, дөньяның утызлап илендә булдым. Барыннан да бигрәк АКШта һәм Кытайда ошады. Кытай - төс һәм экзотика дәрьясы, ә Америка - төрлелек: анда таулар да, диңгез-океан да, гаҗәеп трассалар һәм күперләр, алар мине бик җәлеп итә. Әйтергә кирәк, Казан белән Мәскәү соңгы вакытта бик яхшырды, алар да туристларны мавыктыра башлады. Филолог буларак, мин китапларны да яратам. Яраткан авторларымнан берсе - Чехов. Кемне дә булса рус теленә гашыйк итәсе, рус теле белән кызыксындырасы булса, шушы авторны укырга киңәш итәм. Шулай ук аңа Проскурин, Распутин, Пришвин әсәрләре дә ошый. Укыганнан соң күңелдә якты һәм җиңел була торган китапларны ярата ул.
Иң мөһим һәм кызыклы язмаларны Татмедиа Telegram-каналында укыгыз
-
21 гыйнвар 2021 - 15:50Алабугада ел башыннан 17 исерек машина йөртүче кулга алынган Шуларның икесе руль артына исерек килеш утыруда икенче тапкыр тотылган.4200
-
21 гыйнвар 2021 - 15:27Казанда 86 яшьлек ир хатынына пычак белән кадаган Шуннан соң ир-ат үз-үзенә кул салмакчы булган.2700
-
21 гыйнвар 2021 - 14:54КҮҢЕЛЛЕ ӘЛИФБА #7 / "Е" хәрефе Татар әлифбасын балалар белән бергә өйрәнәбез.11600
-
21 гыйнвар 2021 - 14:32Алабугалы мошенникларның күрсәтмәләрен үтәп, акчасыннан колак каккан Алдакчыларның корбаны булуын аңлап, алабугалы полициягә хәбәр итә.2700
-
21 гыйнвар 2021 - 14:23Татарстан Идел буе федераль округында туучылар саны буенча лидер булып тора Республикада мең кешегә исәпләгәндә үлемнәрне теркәү саны иң азы.2500
-
21 гыйнвар 2021 - 14:00Гүзәл Уразова дүртенче бәбиен кайчан таба? Бала тапканда Илдар янында булачакмы? Барыбызга да мәгълүм, Гүзәл Уразова тиздән дүртенчегә әни булачак. Якыннары әйтүенчә, бала табу срогын табиблар 15нче февральгә куйганнар.2900
-
21 гыйнвар 2021 - 13:25Алабуганың балалар китапханәсендә китап күргәзмәсенә күзәтү узды Күптән түгел балалар китапханәсе — 3нче филиалда татар әдәбияты классигы Гомәр Бәшировның тууына 120 ел тулу уңаеннан эшләнгән «Туган як җырчысы» дип аталган китап күргәзмәсенә күзәтү узды.3100
-
21 гыйнвар 2021 - 13:05Алабуга районы авылларында отчет сессияләре башланды Беренче исәп-хисап утырышы Олы Елово авылында үтте.3500
-
3 декабрь 2020 - 10:57«Татмедиа» газета-журналларына ташлама белән язылырга җитешегез
-
9 ноябрь 2020 - 19:41Сездә салкын тию, ОРВИ яки COVID-19 симптомнары бармы? Аларны бер-берсеннән ничек аерырга?
-
21 гыйнвар 2021 - 09:42Ел башыннан битлек режимын бозган өчен 300 алабугалыга беркетмә төзелгәнАлабуганың җәмәгать урыннарында һәм транспортта битлек режимын саклауны тикшерәләр.8100
-
19 гыйнвар 2021 - 11:58Алабуга районының авыл җирлекләре акчалата бүләк алды Алабугада авыл җирлекләре арасында үткән «Иң яхшы Яңа ел бизәлеше» бәйгесенә йомгак ясалды.15100
-
19 гыйнвар 2021 - 18:35Татарстанда узган тәүлектә короновирустан дүрт үлем очрагы теркәлгән Пандемия башланганнан бирле 19 гыйнварга COVID-19дан үлүчеләр саны 229 кешегә җиткән.11600
-
21 гыйнвар 2021 - 14:54КҮҢЕЛЛЕ ӘЛИФБА #7 / "Е" хәрефе Татар әлифбасын балалар белән бергә өйрәнәбез.11600
-
20 гыйнвар 2021 - 10:41105 алабугалы короновируска каршы прививка ясаткан Тагын 200 кеше вакцина кайтуын көтә.11500
-
19 гыйнвар 2021 - 11:55Татарстанда 90 кеше соңгы тәүлектә короновирус йоктырган Алабугада кичә COVID-белән яңа авыручылар теркәлмәгән.11000
-
19 гыйнвар 2021 - 13:51Татарстанның Дәүләт торак фонды соципотекадагы яңалыклар турында сөйләде Үзгәрешләр социаль ипотека программасында катнашучыларга зур мөмкинлекләр тәкъдим итә.10300
-
19 гыйнвар 2021 - 08:20Татарстанда 2,5 мең социаль әһәмияткә ия объектны югары тизлекле интернетка тоташтырачаклар Учреждениеләрне интернетка тоташтыру «Цифрлы икътисад» илкүләм проектының «Мәгълүмати инфраструктура» төбәк программасы кысаларында гамәлгә ашырыла.10200
-
19 гыйнвар 2021 - 08:59Груничев транспортта йөрү өчен түләүне кисәк арттырмау юлларын тәкъдим итте ТР тарифлар буенча Дәүләт комитеты рәисе Казан перевозчиклары үтенече буенча аңлатма бирде.9900
-
19 гыйнвар 2021 - 18:00Татарстанлылар ана капиталын авыл ипотекасын түләү өчен куллана ала Авыл ипотекасы буенча кредитның максималь суммасы 3 миллион сум тәшкил итә.9700
-
19 гыйнвар 2021 - 11:28Борис Менделевич короновируска каршы прививка ясату тәҗрибәсе белән уртаклашты Танылган сәясәтче, медицина фәннәре докторы, врач-психиатр Борис Менделевич короновируска каршы прививка ясаткан.9500
-
19 гыйнвар 2021 - 09:48Татарстанда Минтимер Шәймиевкә багышланган күргәзмә ачылачак Күргәзмәне ТР Президенты Аппараты һәм «Яңарыш» Республика Фонды оештыра.9300
-
19 гыйнвар 2021 - 13:15Социаль челтәрләрдә Татарстанда яңа телеканал ачылу турында хәбәр таралды Татарстанлылар бу яңалыкны күп санлы комментарийлар һәм лайклар куеп каршы алды.9100
-
19 гыйнвар 2021 - 14:58Татарстан Президенты «Китап» радиосы эшли башлавы турында сөйләде Радиостанция 98,6 FM дулкынында эшли.9100
-
19 гыйнвар 2021 - 13:18Капремонт, ФАПлар һәм юллар: Татарстанда 2020 елда илкүләм проектларны гамәлгә ашыруга нәтиҗә ясадылар Барлык чараларны гамәлгә ашыру өчен 30,7 млрд сум акча тотылган.9000
-
19 гыйнвар 2021 - 15:332020 елда Татарстан алданган өлешчеләр проблемаларын хәл итү буенча лидерлар исәбенә керде Узган елда 400гә якын өлешченең хокукы торгызылган.9000
-
20 гыйнвар 2021 - 18:07Татарстанда короновирустан тагын 4 кеше үлгән Пандемия башланганнан бирле 20 гыйнварга COVID-19дан үлүчеләр саны 233 кешегә җиткән.8400
-
21 гыйнвар 2021 - 09:42Ел башыннан битлек режимын бозган өчен 300 алабугалыга беркетмә төзелгән Алабуганың җәмәгать урыннарында һәм транспортта битлек режимын саклауны тикшерәләр.8100
-
20 гыйнвар 2021 - 06:10Татарстанда бер көн эчендә меңгә якын кешегә короновирустан прививка ясалган Вакцина ясаткан татарстанлыларның күпчелеге препаратның беренче дозасын алган.7600
-
20 гыйнвар 2021 - 10:54Татарстанның көньяк-көнчыгышында яңа телеканал эшли башлады Яңа телеканалның исеме һәм логотибын республика халкы уйлап чыгарачак.7000
-
20 гыйнвар 2021 - 12:43Алабугада кар чистарту техникасы өчен бокслар төзеләчәк Район башлыгы Рөстәм Нуриев шундый йөкләмә бирде.6600
-
20 гыйнвар 2021 - 14:46Татарстанның һәр бишенче җир асты су чыганагы санитар нормаларга туры килми Узган ел Тукай, Мөслим һәм Минзәлә районнарында хәлләр начарланды.6600
-
20 гыйнвар 2021 - 08:19«Ялкын» журналының яңа санын тәкъдим итүгә бер миллион язылучысы булган блогер килде Татар блогерлары кунакларны социаль челтәрләрнең төп кагыйдәләре белән таныштырды.6500
-
20 гыйнвар 2021 - 10:29Татарстан Бөтенроссия халык санын алуны үткәрү өчен планшетлар алды Сан алучыларның брендлы киемнәре, паспорт һәм таныклыгы булачак.6400
-
20 гыйнвар 2021 - 11:17ЮВТ-24 — Татарстанның көньяк-көнчыгышында яшәүчеләр яңа телеканалга исем сайлады Телеканал республиканың нефть төбәкләре өчен эшли.6300
-
20 гыйнвар 2021 - 12:58Татарстанда пандемия вакытында башка инфекцияләр белән өч тапкыр азрак авырганнар 2020 елда эчәк авыруларын төркем белән йоктыру очраклары бөтенләй булмаган.6100
-
20 гыйнвар 2021 - 13:44Тагын бер кечкенә алабугалының хыялы чынга ашты Эльдар Абдуллаевның хыялы «Теләкләр чыршысы» Бөтенроссия акциясе ярдәмендә тормышка ашты.6000
-
20 гыйнвар 2021 - 11:49Татарстанда кичә 87 кеше COVID-19 йоктырган Алабугада кичә яңа авыручылар теркәлмәгән.5700
-
20 гыйнвар 2021 - 18:01Әлмәтнең яңа «ЮВТ-24» телеканалы өчен алып баручыларга кастинг игълан ителде Кастингта җиңүчеләрне Инстаграмда лайк һәм комментрийлар буенча сайлыйлар.5400
-
20 гыйнвар 2021 - 13:20Анна Попова Татарстанда короновируска каршы көрәш нәтиҗәләрен югары бәяләде Россия Роспотребнадзор башлыгы Татарстанда Covid-19 аркасында паника барлыкка килмәвен билгеләп үтте.5300
-
21 гыйнвар 2021 - 09:03Алабуга районында мәгариф һәм медицина учреждениеләре хезмәткәрләре вакцинация уза 19 гыйнварга барлыгы 105 кеше прививка ясаткан.4300
-
21 гыйнвар 2021 - 06:13Татарстан предприятиеләрендә короновируска каршы вакцинация башланды Гыйнвар аенда республика тагын 190 мең доза «Спутник V» алачак.4200
-
21 гыйнвар 2021 - 15:50Алабугада ел башыннан 17 исерек машина йөртүче кулга алынган Шуларның икесе руль артына исерек килеш утыруда икенче тапкыр тотылган.4200
-
21 гыйнвар 2021 - 10:20Рөстәм Нуриев алабугалыларны кабул итте Сорауларның берсе Алабуганың Меңьеллык урамында урнашкан йортның төзелеше тәмамлануга кагылышлы иде.3900
-
21 гыйнвар 2021 - 10:07КФУның Алабуга институтында академик Камил Вәлиев истәлегенә Бөтенроссия конференциясе узды Анда 60тан артык уку йорты, шул исәптән Фәнни коллаборация йорты һәм РСК үзәкләре катнашты.3700
-
21 гыйнвар 2021 - 08:30Татарстанлылар автомәктәпләрдәге кагыйдә бозулар турында кайнар линиягә хәбәр итә ала Хәбәрләрне мәгариф өлкәсендә күзәтчелек һәм контроль Департаментының социаль челтәрләрдәге рәсми төркемнәренә җибәрергә була.3600
-
21 гыйнвар 2021 - 13:05Алабуга районы авылларында отчет сессияләре башланды Беренче исәп-хисап утырышы Олы Елово авылында үтте.3500
-
20 гыйнвар 2021 - 13:00Алабуга районы башлыгы Рөстәм Нуриев шәһәрнең тарихи өлеше объектларын тикшерде Тикшерү барышында Университет мәктәбе янындагы парк, сәламәтлек ягыннан мөмкинлекләре чикләнгән балалар өчен интернат-мәктәп, ремонтка мохтаҗ булган торак корпус, шулай ук төзекләндерергә кирәк булган кайбер йортлар каралды.3300
-
21 гыйнвар 2021 - 10:19Алабуга полиция хезмәткәрләре «Студентлар десанты» акциясендә катнашты Алабуга политехника колледжы һәм Алабуга медицина училищесы студентлары полиция бүлегендә булды.3300
-
21 гыйнвар 2021 - 13:25Алабуганың балалар китапханәсендә китап күргәзмәсенә күзәтү узды Күптән түгел балалар китапханәсе — 3нче филиалда татар әдәбияты классигы Гомәр Бәшировның тууына 120 ел тулу уңаеннан эшләнгән «Туган як җырчысы» дип аталган китап күргәзмәсенә күзәтү узды.3100
-
21 гыйнвар 2021 - 14:00Гүзәл Уразова дүртенче бәбиен кайчан таба? Бала тапканда Илдар янында булачакмы? Барыбызга да мәгълүм, Гүзәл Уразова тиздән дүртенчегә әни булачак. Якыннары әйтүенчә, бала табу срогын табиблар 15нче февральгә куйганнар.2900
-
21 гыйнвар 2021 - 10:52Татарстанда ике айда COVID-19 мәсьәләләре буенча кайнар линиягә 60 мең шалтырату килгән Көн саен 122 бердәм номерына яңа коронавирус инфекциясенә кагылышлы мәсьәләләр буенча 2 меңгә якын шалтырату килә.2800
-
21 гыйнвар 2021 - 11:01Татарстанлылар короновируска каршы прививка ясату өчен дәүләт хезмәтләре порталы аша языла ала Вакцинация өчен онлайн рәвештә бары тик тору урынына караган медицина учреждениеләренә генә язылырга була.2700
-
21 гыйнвар 2021 - 13:01Татарстанда соңгы тәүлектә короновирус белән авыруның 85 очрагы теркәлгән Алабугада 2 кеше COVID-19 йоктырган.2700
-
21 гыйнвар 2021 - 14:32Алабугалы мошенникларның күрсәтмәләрен үтәп, акчасыннан колак каккан Алдакчыларның корбаны булуын аңлап, алабугалы полициягә хәбәр итә.2700
-
21 гыйнвар 2021 - 15:27Казанда 86 яшьлек ир хатынына пычак белән кадаган Шуннан соң ир-ат үз-үзенә кул салмакчы булган.2700
-
21 гыйнвар 2021 - 14:23Татарстан Идел буе федераль округында туучылар саны буенча лидер булып тора Республикада мең кешегә исәпләгәндә үлемнәрне теркәү саны иң азы.2500
-
20 гыйнвар 2021 - 12:43Алабугада кар чистарту техникасы өчен бокслар төзеләчәк Район башлыгы Рөстәм Нуриев шундый йөкләмә бирде.6600
© ТАТМЕДИА. Все материалы, размещенные на сайте, защищены законом.
Перепечатка, воспроизведение и распространение в любом объеме информации,
размещенной на сайте, возможна только с письменного согласия редакций СМИ.
При поддержке Республиканского агентства по печати и массовым коммуникациям «ТАТМЕДИА».
Наименование СМИ: Алабуга нуры (Луч Елабуги)
№ свидетельства о регистрации СМИ, дата: Эл №ФС77-47504 от 30.11.2011
выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи,
информационных технологий и массовых коммуникаций
ФИО главного редактора: Качаева Сабина Равильевна
Адрес редакции: 423600, Республика Татарстан, г. Елабуга, ул. Окружное шоссе, д. 15
Телефон редакции: (85557) 3-81-11, 3-25-45
Политика о персональных данных
Антикоррупционная политика