Алабуга районы авылларында быел «Каз өмәсе» йоласы ничек үтте

Татар халкының үзенә генә хас бәйрәмнәре, бай гореф-гадәтләре һәм йолалары бар. Еллар үткән саен алар үзгәрә, башка төсмер ала, әмма төп асылын югалтмый.
Алабуга районы авылларында бүген дә каз үстерүчеләр күп. Элеккеге кебек зур өмәләр үткәрелмәсә дә, бүгенге көндә әлеге йола күпмедер дәрәҗәдә сакланып кала. Сораштырулардан аңлашылганча, быел авылларда ул бик аз кеше белән генә уздырылган, моңа коронавирус белән бәйле вәзгыять тә үз өлешен керткән билгеле.
Нәсимә Кәримуллина Ядегәр авылыннан. Үзен белә башлаганнан бирле казлар үстерә. Быел да 25 каз асраган ул.
— Хәзер әзер үскәнен генә алабыз, ә элек үзебез йомырка куеп, чыгарта идек. Үстерү серләрем юк дияргә була. Ипи, бөртекле ашлык, бәрәңге ашатам. Аларга иң мөһиме су кирәк.
Нәсимә апа әйтүенчә, каз итеннән бик күп тәмле ризыклар пешерергә була. Өчпочмак, бәлеш, коймак дисеңме... Каз мае белән пешерелгән коймакларның үзгә бер тәмле тәме була. Ә какланган казның ничек тәмле булуы турында әйтеп торырга да кирәкмидер. Татар халык мәҗлесләрендә казның урыны табын түрендә. Кыз сорарга, туй-никахларга татарлар парлы казны пешереп яки каклаганны алып бара.
Безнең борынгы әби-бабайлар бу кошны бик теләп асраганнар. Аның мамыгыннан мендәр, түшәк, ястыклар ясаганнар. Ә каз маен хәтта дәвалау өчен кулланганнар: кышкы суыкларда, колак очлары өшесә, каз мае сөрткәннәр, салкын тигәндә дә аны эретеп эчкәннәр.
— Элек һәр казга бер кеше булган, каз йонын коры килеш йолкыганнар. Хәзер эшне җиңеләйтер өчен, казны кайнар суда пешекләп алалар. Йонын һәркем үзенчә киптерә, аннан мендәрләр ясыйбыз. Әле бит татарларда элек-электән килгән гореф-гадәт бар: кыз бала тугач ук, аңа 40 көн булуга, бирнә өчен мендәр ясап кую.
Нәсимә апа киләчәктә әлеге матур йоланы зурлап үткәрергә тели.
— Тормыш иптәшем Әлфәт исән чагында өмәләрне бик матур үткәрә идек. Ул бик оста гармунда уйнады. Авылда гармун тавышыннан барлык тирә-юнь бер сихри моңга төренгән кебек була иде. Өздерепләр уйный иде шул ул гармунда! Хәзер улым Илшат, оныкларым уйный. Шуңа күрә әлеге йоланы үткәрүне дәвам итәсе иде, гореф-гадәтләребез, йолаларыбыз югалмасын, киләсе буыннарга мирас буларак барып җитсен иде дигән теләктә калам. Быел өмәгә килгән һәр кешегә зур рәхмәтемне җиткерәм.
Илмәт авылыннан Раушания Шакирҗанова да казлар үстерә. Былтыр 15 баш булган булса, быел 20 кош. Ул да әзер үскән казлар ала икән.
— Өмә ясап тормадык, туганнар һәм балалар белән эшкәртеп бетердек. Без каз итен сатмыйбыз, үзебез өчен генә тотабыз. Аны бәйрәмнәрдә, бергә җыелгач пешерәбез. Духовкада кыздырабыз, каклыйбыз. Үзем генә белгән үстерү серләрем юк, барлык каз тотучылар белән аралашып торабыз, киңәшләшәбез. Каз үстерүнең мәшәкате юк, бернинди авырлыкларга очраган булмады. Көз җиткәч, эшеңнең нәтиҗәсен күреп куану — үзе зур бәхет.
Якынча 27 ел каз үстерү белән шөгыльләнгән Морт авылыннан Илзирә Фазлыевадан да бу хакта сорамыйча кала алмадык. Ул каз бәбкәләрен кайвакыт сатып та ала, үзе дә чыгарта икән. Сатып алганда 20-25ләп каз үстерә.
— Хәзер өмәләр элеккеге кебек үк үтми. Кар төшкәч безнең өйдә каз өмәсе оештырганнарын бик яхшы хәтерлим, без аны нигәдер зарыгып көтеп ала идек. Әле дә истә, кечкенә чагымда кызлар чистартылган казларны, көянтә башларына элеп, чишмәгә алып баралар иде. Түгәрәккә утырып канат сыдыра идек. Кичләрен җыелып җырлар җырлыйлар иде. Быел өмәне күршеләр, туганнар белән генә ясарга туры килде. Хәзер коронавирус белән вәзгыять катлаулы булу сәбәпле, кеше күп җыймадык.
Илзирә апа каз итен төрлечә файдалана, бигрәк тә Яңа ел өстәленә, туган көннәрдә казны тутырып, духовкага куя. Каклаган каз да бик күпләр тарафыннан яратып кулланыла икән. Йоныннан мендәрләр ясый ул.
Өмә вакытында кызыклы хәлләр булмыйча калмый. Илзирә Фазлыева да шундый бер истәлеге белән уртаклашты:
— Шулай казларны чистарттык та, суы бераз сарыксын өчен, элеп куйдык. Саный башласак, бер каз чыкмый. Берничә тапкыр санадык, юк инде, чыкмый саны. Карасак, ул ана һәм ата каз белән бергә йөри. Суйганда ычкынып киткән булган. Киләсе елга калдырдык инде. Шулай язган булган күрәсең.
Каз өмәсе халкыбызның электән үк буыннан-буынга күчеп килүче йоласы булып тора. Гореф-гадәтләребезнең, йолаларыбызның күпмедер дәрәҗәдә булса да сакланып калуы күңелгә рәхәтлек бирә.
Фотода Алабуга районы Илмәт авылында узган ел үткәрелгән «Каз өмәсе» йоласы. Илмәт авылы мәдәният йорты архивыннан алынды.
Иң мөһим һәм кызыклы язмаларны Татмедиа Telegram-каналында укыгыз
-
20 гыйнвар 2021 - 18:07Татарстанда короновирустан тагын 4 кеше үлгән Пандемия башланганнан бирле 20 гыйнварга COVID-19дан үлүчеләр саны 233 кешегә җиткән.5600
-
20 гыйнвар 2021 - 18:01Әлмәтнең яңа «ЮВТ-24» телеканалы өчен алып баручыларга кастинг игълан ителде Кастингта җиңүчеләрне Инстаграмда лайк һәм комментрийлар буенча сайлыйлар.2800
-
20 гыйнвар 2021 - 14:46Татарстанның һәр бишенче җир асты су чыганагы санитар нормаларга туры килми Узган ел Тукай, Мөслим һәм Минзәлә районнарында хәлләр начарланды.4100
-
20 гыйнвар 2021 - 13:44Тагын бер кечкенә алабугалының хыялы чынга ашты Эльдар Абдуллаевның хыялы «Теләкләр чыршысы» Бөтенроссия акциясе ярдәмендә тормышка ашты.3700
-
20 гыйнвар 2021 - 13:20Анна Попова Татарстанда короновируска каршы көрәш нәтиҗәләрен югары бәяләде Россия Роспотребнадзор башлыгы Татарстанда Covid-19 аркасында паника барлыкка килмәвен билгеләп үтте.3000
-
20 гыйнвар 2021 - 13:00Алабуга районы башлыгы Рөстәм Нуриев шәһәрнең тарихи өлеше объектларын тикшерде Тикшерү барышында Университет мәктәбе янындагы парк, сәламәтлек ягыннан мөмкинлекләре чикләнгән балалар өчен интернат-мәктәп, ремонтка мохтаҗ булган торак корпус, шулай ук төзекләндерергә кирәк булган кайбер йортлар каралды.2600
-
20 гыйнвар 2021 - 12:58Татарстанда пандемия вакытында башка инфекцияләр белән өч тапкыр азрак авырганнар 2020 елда эчәк авыруларын төркем белән йоктыру очраклары бөтенләй булмаган.3400
-
20 гыйнвар 2021 - 12:43Алабугада кар чистарту техникасы өчен бокслар төзеләчәк Район башлыгы Рөстәм Нуриев шундый йөкләмә бирде.4000
-
3 декабрь 2020 - 10:57«Татмедиа» газета-журналларына ташлама белән язылырга җитешегез
-
9 ноябрь 2020 - 19:41Сездә салкын тию, ОРВИ яки COVID-19 симптомнары бармы? Аларны бер-берсеннән ничек аерырга?
-
20 гыйнвар 2021 - 10:41105 алабугалы короновируска каршы прививка ясатканТагын 200 кеше вакцина кайтуын көтә.8100
-
18 гыйнвар 2021 - 11:09Татарстанда короновирус йоктыруның 95 яңа очрагы ачыкланган Алабугада 1 кеше COVID-19 йоктырган.15900
-
18 гыйнвар 2021 - 16:30Банан һәм дарчин тыныч йокларга булыша Авыр эш көненнән соң еш кына йоклап китеп булмый. Башта мең төрле уй, борчу... Иренмичә шушы чәйне ясап эчсәгез, төне буе уянмыйча тыныч йокларсыз.14400
-
19 гыйнвар 2021 - 11:58Алабуга районының авыл җирлекләре акчалата бүләк алды Алабугада авыл җирлекләре арасында үткән «Иң яхшы Яңа ел бизәлеше» бәйгесенә йомгак ясалды.12600
-
18 гыйнвар 2021 - 06:30Павлова: Махсус Олимпиаданы Казанда үткәрү республиканың инклюзив спортка керткән өлешен күрсәтә 2021 елгы Гайдар форумы дискуссияләре мөмкинлекләре чикле кешеләр өчен Бөтендөнья кышкы уеннар темасына багышланды.12000
-
18 гыйнвар 2021 - 09:46Инфекционист бәкегә чуму вакытында короновирус йоктыру куркынычы турында сөйләде Салкын суга чумган вакытта барлыкка килгән адреналин иммунитетны көчәйтә.11300
-
18 гыйнвар 2021 - 11:14Бүген Татарстанда короновирустан массакүләм вакцинация башланды Прививка ясатуга республикада яшәүче һәркем языла ала.11000
-
18 гыйнвар 2021 - 14:15Алабугалыларны короновирустан прививка ясатырга чакыралар COVID-19га каршы вакцинаны ясату өчен поликлиниканың прививкалар кабинетына 4-41-28 телефоны буенча шалтыратып язылырга була.11000
-
18 гыйнвар 2021 - 13:402020 елда Казанда короновирус аркасында аерылышулар саны кимегән 2020 елда аерылышу турында 4 мең акт төзелгән, бу — 2019 ел белән чагыштырганда 18 процентка азрак.10200
-
18 гыйнвар 2021 - 11:48Әлмәттә пычрак кар өеменә анализ ясалачак Пычратучы матдәләр ачыкланган очракта, гаепле кеше 300 мең сумга кадәр штраф түләячәк.10100
-
18 гыйнвар 2021 - 14:25Короновируска антитәнчекләр бары тик икенче «Спутник V» прививкасыннан соң гына барлыкка килә Беренче инъекциядән соң короновируска каршы иммунитет җитәрлек дәрәҗәдә барлыкка килми.9700
-
18 гыйнвар 2021 - 14:48Татарстанда короновируска каршы прививка ясатканнар өчен паспорт кертергә җыенмыйлар Прививка инфекция йоктырудан сакламый, бары тик Covid-19ның җиңел барышын гына гарантияли.9200
-
19 гыйнвар 2021 - 18:35Татарстанда узган тәүлектә короновирустан дүрт үлем очрагы теркәлгән Пандемия башланганнан бирле 19 гыйнварга COVID-19дан үлүчеләр саны 229 кешегә җиткән.9200
-
19 гыйнвар 2021 - 11:55Татарстанда 90 кеше соңгы тәүлектә короновирус йоктырган Алабугада кичә COVID-белән яңа авыручылар теркәлмәгән.8500
-
20 гыйнвар 2021 - 10:41105 алабугалы короновируска каршы прививка ясаткан Тагын 200 кеше вакцина кайтуын көтә.8100
-
19 гыйнвар 2021 - 08:20Татарстанда 2,5 мең социаль әһәмияткә ия объектны югары тизлекле интернетка тоташтырачаклар Учреждениеләрне интернетка тоташтыру «Цифрлы икътисад» илкүләм проектының «Мәгълүмати инфраструктура» төбәк программасы кысаларында гамәлгә ашырыла.7800
-
19 гыйнвар 2021 - 13:51Татарстанның Дәүләт торак фонды соципотекадагы яңалыклар турында сөйләде Үзгәрешләр социаль ипотека программасында катнашучыларга зур мөмкинлекләр тәкъдим итә.7700
-
19 гыйнвар 2021 - 08:59Груничев транспортта йөрү өчен түләүне кисәк арттырмау юлларын тәкъдим итте ТР тарифлар буенча Дәүләт комитеты рәисе Казан перевозчиклары үтенече буенча аңлатма бирде.7500
-
19 гыйнвар 2021 - 11:28Борис Менделевич короновируска каршы прививка ясату тәҗрибәсе белән уртаклашты Танылган сәясәтче, медицина фәннәре докторы, врач-психиатр Борис Менделевич короновируска каршы прививка ясаткан.7000
-
19 гыйнвар 2021 - 09:48Татарстанда Минтимер Шәймиевкә багышланган күргәзмә ачылачак Күргәзмәне ТР Президенты Аппараты һәм «Яңарыш» Республика Фонды оештыра.6900
-
19 гыйнвар 2021 - 13:18Капремонт, ФАПлар һәм юллар: Татарстанда 2020 елда илкүләм проектларны гамәлгә ашыруга нәтиҗә ясадылар Барлык чараларны гамәлгә ашыру өчен 30,7 млрд сум акча тотылган.6700
-
19 гыйнвар 2021 - 14:58Татарстан Президенты «Китап» радиосы эшли башлавы турында сөйләде Радиостанция 98,6 FM дулкынында эшли.6700
-
19 гыйнвар 2021 - 18:00Татарстанлылар ана капиталын авыл ипотекасын түләү өчен куллана ала Авыл ипотекасы буенча кредитның максималь суммасы 3 миллион сум тәшкил итә.6700
-
19 гыйнвар 2021 - 13:15Социаль челтәрләрдә Татарстанда яңа телеканал ачылу турында хәбәр таралды Татарстанлылар бу яңалыкны күп санлы комментарийлар һәм лайклар куеп каршы алды.6600
-
19 гыйнвар 2021 - 15:332020 елда Татарстан алданган өлешчеләр проблемаларын хәл итү буенча лидерлар исәбенә керде Узган елда 400гә якын өлешченең хокукы торгызылган.6600
-
20 гыйнвар 2021 - 18:07Татарстанда короновирустан тагын 4 кеше үлгән Пандемия башланганнан бирле 20 гыйнварга COVID-19дан үлүчеләр саны 233 кешегә җиткән.5600
-
20 гыйнвар 2021 - 06:10Татарстанда бер көн эчендә меңгә якын кешегә короновирустан прививка ясалган Вакцина ясаткан татарстанлыларның күпчелеге препаратның беренче дозасын алган.4900
-
20 гыйнвар 2021 - 10:54Татарстанның көньяк-көнчыгышында яңа телеканал эшли башлады Яңа телеканалның исеме һәм логотибын республика халкы уйлап чыгарачак.4200
-
20 гыйнвар 2021 - 14:46Татарстанның һәр бишенче җир асты су чыганагы санитар нормаларга туры килми Узган ел Тукай, Мөслим һәм Минзәлә районнарында хәлләр начарланды.4100
-
20 гыйнвар 2021 - 08:19«Ялкын» журналының яңа санын тәкъдим итүгә бер миллион язылучысы булган блогер килде Татар блогерлары кунакларны социаль челтәрләрнең төп кагыйдәләре белән таныштырды.4000
-
20 гыйнвар 2021 - 12:43Алабугада кар чистарту техникасы өчен бокслар төзеләчәк Район башлыгы Рөстәм Нуриев шундый йөкләмә бирде.4000
-
20 гыйнвар 2021 - 10:29Татарстан Бөтенроссия халык санын алуны үткәрү өчен планшетлар алды Сан алучыларның брендлы киемнәре, паспорт һәм таныклыгы булачак.3800
-
20 гыйнвар 2021 - 11:17ЮВТ-24 — Татарстанның көньяк-көнчыгышында яшәүчеләр яңа телеканалга исем сайлады Телеканал республиканың нефть төбәкләре өчен эшли.3700
-
20 гыйнвар 2021 - 13:44Тагын бер кечкенә алабугалының хыялы чынга ашты Эльдар Абдуллаевның хыялы «Теләкләр чыршысы» Бөтенроссия акциясе ярдәмендә тормышка ашты.3700
-
20 гыйнвар 2021 - 12:58Татарстанда пандемия вакытында башка инфекцияләр белән өч тапкыр азрак авырганнар 2020 елда эчәк авыруларын төркем белән йоктыру очраклары бөтенләй булмаган.3400
-
20 гыйнвар 2021 - 11:49Татарстанда кичә 87 кеше COVID-19 йоктырган Алабугада кичә яңа авыручылар теркәлмәгән.3300
-
20 гыйнвар 2021 - 13:20Анна Попова Татарстанда короновируска каршы көрәш нәтиҗәләрен югары бәяләде Россия Роспотребнадзор башлыгы Татарстанда Covid-19 аркасында паника барлыкка килмәвен билгеләп үтте.3000
-
20 гыйнвар 2021 - 18:01Әлмәтнең яңа «ЮВТ-24» телеканалы өчен алып баручыларга кастинг игълан ителде Кастингта җиңүчеләрне Инстаграмда лайк һәм комментрийлар буенча сайлыйлар.2800
-
20 гыйнвар 2021 - 13:00Алабуга районы башлыгы Рөстәм Нуриев шәһәрнең тарихи өлеше объектларын тикшерде Тикшерү барышында Университет мәктәбе янындагы парк, сәламәтлек ягыннан мөмкинлекләре чикләнгән балалар өчен интернат-мәктәп, ремонтка мохтаҗ булган торак корпус, шулай ук төзекләндерергә кирәк булган кайбер йортлар каралды.2600
-
20 гыйнвар 2021 - 12:43Алабугада кар чистарту техникасы өчен бокслар төзеләчәк Район башлыгы Рөстәм Нуриев шундый йөкләмә бирде.4000
© ТАТМЕДИА. Все материалы, размещенные на сайте, защищены законом.
Перепечатка, воспроизведение и распространение в любом объеме информации,
размещенной на сайте, возможна только с письменного согласия редакций СМИ.
При поддержке Республиканского агентства по печати и массовым коммуникациям «ТАТМЕДИА».
Наименование СМИ: Алабуга нуры (Луч Елабуги)
№ свидетельства о регистрации СМИ, дата: Эл №ФС77-47504 от 30.11.2011
выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи,
информационных технологий и массовых коммуникаций
ФИО главного редактора: Качаева Сабина Равильевна
Адрес редакции: 423600, Республика Татарстан, г. Елабуга, ул. Окружное шоссе, д. 15
Телефон редакции: (85557) 3-81-11, 3-25-45
Политика о персональных данных
Антикоррупционная политика