Сугыш эзләре буйлап
"Сугыш - ул явыз чынбарлык. Миллионнарның язмышын чәлпәрәмә китереп, кыйпылчыкларын төрле якларга ташлый, кешеләрне кайгы-хәсрәткә төрә, күз яшьләрен дәрья кебек агыза, гомерлеккә бәхетсез итә; җан ярасы да, тән ярасы да үзәкләрне өзгәли, иксез-чиксез сагышы белән күңелләрне тетрәндерә, - дип яза Г.Әхтәмова "Сугыш кайтавазлары" дигән язмаларында.
Язучы иҗатында сугыш темасы киң чагылдырылган, ул тема аңа бик якын, чөнки ул үзе - сугыш еллары баласы. Аның әтисе, Ягъфаров Хаҗи Латыйп улы, сугышның беренче көннәреннән соңгы көненә кадәр сугышта булган. Дүрт мәртәбә яраланган. Балалары бәхетенә исән калган. Әтисенең сугыштан исән-имин әйләнеп кайтуын ул "Сугыш беткән елны" дигән әсәрендә тасвирлый.
Кырык беренче елда туган балаларның гомер юлы кайгылы еллар белән башлана. Шагыйрәнең "Кырык беренчеләр" исемле шигыре шул хакта.
Ярты авыл яу кырында чакта
Исәннәрнең санын арттырдык.
Кырык беренче елда оран салдык,
Үлә яза-яза ач тордык.
"Сагышлы сер" исемле лирик парчасында Гөлзадә Әхтәмова Зөләйха әбинең күрше кызы белән бер серне ачарга омтылулары турында яза. Ә бу сер нигә дип соң сагышлы дип атала? Чөнки Зөләйха әбинең бердәнбер улы сугыштан кайтмаган. Кара бөдрә чәчле, зәңгәр күзле улын гомер буе сагынып яши ул. Ә җирдә аны хәтерләтүче балалары да, хатыны да калмый. Ләкин Зөләйха әбигә улы колагына пышылдап кына әйткән сүзләре ирек бирми: "Әни, җаным, үзеңә килен таптым, ул безнең урамда гына үскән кыз, әлегә исеме сер",- дигән. "Кем соң ул? - дип төпченергә Зөләйха әбинең кыюлыгы җитмәгән ул кичтә. Икенче көнне исә ил өстенә авыр кайгы килә, сөекле улы берничә көннән сугышка китә һәм озакламый һәлак була. Әсәрдә сагышлы сер чишелмичә кала. Бу сер күрше кызын да уйландыра. Зөләйха әбинең тумый калган оныгы, бәлки, җирдә минем бердәнбер мәхәббәтем була алыр иде, ди: "Әйе, минем белән яшел үләннәрдә аунап үсәсе, аннан соң мине туган авылымнан беркая да җибәрмичә, кечкенә инешебезнең җырын гомер буе тыңлатып яшәтәсе кеше булгандыр. Ә ул исә җирдә тумый калган. Бәлки шуңа йөрәгем тулы моң мине әллә кайларда эзләндерә, күңелемә сагышлы уй сала, һич кенә дә тынгылык бирмидер."
Гөлзадә Әхтәмованың тормыш иптәше Шамил абыйның әтисе Әхтәмов Ахун Яппар улы шулай ук сугышның беренче көннәреннән үк фронтта санитар була. Балтыйк диңгезе буенда сугыша. 1945 елның апрель азагында, инде сугыш беткәндә, чит ил туфрагында мәңгелеккә ятып кала. Гаиләсендә аның хатлары сакланган. Шагыйрә "Солдат хаты" шигырендә окопларда шәмәхә карандаш белән язылган соңгы хат турында яза. Инде ул хат менә ничә еллар гаиләсендә сакланган, саргаеп беткән. Әмма ул бик кадерле, аның җаны бар кебек.
Әтисе Хаҗи Ягъфаров сугыштан исән йөреп кайта. Дүрт мәртәбә яраланса да, үлем аны урап уза. Гөлзадә апа бу хакта "Яудан кайткан солдатлар" шигырендә яза. Хаҗи абый сугышта стрелок - төз атучы була. Аның кызылармияче кенәгәсе дә сакланган. Сугыштан кайткач, бик сирәк булса да, күргән авырлыкларын сөйли. Аны искә алуы ветераннар өчен бик авыр. Чөнки алар сугыш мәхшәрләрен искә төшереп, күңелләрен яралыйлар. Солдатка исән калу өчен өлгерлек, зиһенлек, осталык та кирәк икән. Көчләр тигез түгел: фашист самолетта, ә ул басу уртасында берүзе.
Сөйләгән чакта ветеранның
Яшь иде күзләрендә.
Үткәнне актару авыр -
Моң-сагыш йөзләрендә, - дип яза автор.
Г.Әхтәмова "Оныта алмый ветераннар" дигән шигырендә ветераннарның сугышта ни кичерүләрен оныта алмаулары, күкрәкләрендә чыңлаган медаль-орденнарның нәрсә өчен алганнары һәрчак күз алдына килүләре турында яза.
"Ветеран төше" шигырендә тәнендә ядрә кыйпылчыгы сакланган ветеран үзенең күз алдында һәлак булган һәм аннан снаряд чокыры гына калган дустын исенә төшә. Ветеран сугышның нәрсә икәнлеген җаны белән татыган кеше, шуңа күрә ул киләчәк өчен, оныклары өчен борчылып яши:
Үсеп җиткән бүген оныклары -
Теләми ул яңа сугышны!
Бөек Җиңүне искә алу көне туган илебездә тынычлыкның кадерен белергә өйрәтә. Сугышның бөтен авырлыгын җилкәләренә күтәргән ветераннарга хөрмәт белән карарга кирәклеген аңлата. Бу көннәрдә солдат хатлары яңадан укыла, солдат фотосурәтләре яңартыла, төрле очрашулар үткәрелә, китаплар басыла, төрле истәлекләр языла.
Җиңү килде! Ветеран гына
Аның бәясен белә, - ди Гөлзадә Әхтәмова.
Мөгаен, шагыйрә хаклыдыр.
Лилия Кашапова, Рузилә Әгъләмова, татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Иң мөһим һәм кызыклы язмаларны Татмедиа Telegram-каналында укыгыз
-
16 гыйнвар 2021 - 13:00Алабугада район башлыгы гражданнарны кабул итте Рөстәм Нуриевка 12 алабугалы үз проблемалары белән мөрәҗәгать итте.1900
-
16 гыйнвар 2021 - 11:55Гадәттән тыш хәлләр министрлыгы хезмәткәрләре Крещение бәйрәмендә коенганда куркынычсызлык чаралары турында искә төшерә 18 гыйнвардан 19 гыйнварга каршы төндә православие дөньясы Крещение яки Богоявление бәйрәмен билгеләп үтә.1000
-
16 гыйнвар 2021 - 11:44Татарстанда короновирус йоктыруның 98 яңа очрагы теркәлгән 16 гыйнварга алынган мәгьлүматлар буенча, Татарстанда барлыгы COVID-19 белән авыруның 14 735 очрагы теркәлгән.2300
-
16 гыйнвар 2021 - 11:17Татарстанда башлангыч сыйныфлар өчен татар теле буенча яңа дәреслекләр эшләнәчәк Әзер дәреслекләр полилингваль мәктәпләр һәм Филология һәм мәдәниятара багланышлар институты партнерлары — мәгариф оешмалары базасында тест уза.1700
-
16 гыйнвар 2021 - 10:00Алабугада рейд барышында 33 машина йөртүче җавапка тартылган Тикшерү барышында ачыкланган хокук бозу очраклары теркәлгән һәм машина йөртүчеләргә административ беркетмәләр төзелгән.2800
-
16 гыйнвар 2021 - 09:08ТР Яшьләр парламенты юл йөрү өчен студентлар тарифы турындагы инициативаны хуплады Республика студентлар лигасы президенты «44» тарифын кертергә тәкъдим итте.2600
-
16 гыйнвар 2021 - 08:00Татарстан укучыларын киберкуркынычсызлык буенча бушлай укуга чакыралар Халыкара компетенцияләр үзәге — Казан мәгълүмати технологияләр һәм элемтә техникумы «IT-Cube» балалар иҗат үзәгендә «Кибергигиена һәм зур мәгълүматлар белән эшләү» исемле бушлай курска гаризалар кабул итү башлануы турында игълан итә.2300
-
15 гыйнвар 2021 - 16:57Татарстан хастаханәләрендә короновируслы авырулар өчен урыннарның өчтән бере буш Республикада Covid-19 белән авыручы пациентларны госпитализацияләү саны кими.8200
-
3 декабрь 2020 - 10:57«Татмедиа» газета-журналларына ташлама белән язылырга җитешегез
-
9 ноябрь 2020 - 19:41Сездә салкын тию, ОРВИ яки COVID-19 симптомнары бармы? Аларны бер-берсеннән ничек аерырга?
-
16 гыйнвар 2021 - 09:00Алабугада «ЧӘЙнекләрнең тылсымлы дөньясы» күргәзмәсе эшли башладыУл кичә, 15 гыйнварда ачылды һәм 8 февральгә кадәр эшләячәк.3800
-
14 гыйнвар 2021 - 11:55КҮҢЕЛЛЕ ӘЛИФБА #6 / "Д" хәрефе Татар әлифбасын балалар бергә өйрәнәбез.38900
-
13 гыйнвар 2021 - 14:56Татарстанда кичә короновирус йоктыруның 87 яңа очрагы ачыкланган Алабугада соңгы тәүлектә Сovid-19 белән авыручылар теркәлмәгән.14800
-
13 гыйнвар 2021 - 15:57Алабуга шәһәр судында яңа судья присяга кабул итте Лилия Мирзаһит кызына суд эшчәнлеге символы буларак мантия һәм судья чүкече тапшырылды.14200
-
13 гыйнвар 2021 - 10:112021 елда ана капиталы арттырылган күләмдә түләнәчәк Республика халкы өчен ана капиталы бирү турындагы гаризаларны карау вакыты кыскара.13100
-
13 гыйнвар 2021 - 07:30Авыл хуҗалыгында хезмәтне саклау буенча яңа кагыйдәләр үз көченә керде Яңа кагыйдәләр 2021 ел башыннан кабул ителде. Алар 2016 елдан бирле гамәлдә булган кагыйдәләрне алыштыра.13000
-
14 гыйнвар 2021 - 10:24Алабуга районында 36 кеше коронавируска каршы прививка ясаткан Татарстанда «Спутник V» вакцинасының беренче фазасы республиканың 2,4 мең кешесенә ясалган.13000
-
13 гыйнвар 2021 - 10:46Дөньяны сезнең күзләр белән күрәбез: Фәрит Мөхәммәтшин матбугат көне белән котлады 13 гыйнварда журналистлар, редакторлар, нәширләр һәм полирафистларның һөнәри бәйрәме билгеләп үтелә.12800
-
13 гыйнвар 2021 - 15:00Татарстанда уку ел башыннан 90 мәктәп укучысы коронавирус йоктырган Хәзер республикада аерым укучы сыйныфлар юк.12800
-
13 гыйнвар 2021 - 18:23Эдуард Хәйруллин «Казан» журналының эксперименталь чыгарылышын тәкъдим итте Журналны чыгаручылар Казандагы илһам чыганакларын атады.12800
-
13 гыйнвар 2021 - 15:26Фазлыева: Татарстан халкының эмоциональ халәте түләүләр һәм пенсияләргә бәйле Казанда Татарстан буенча Россия Пенсия фонды бүлегенең 2020 елдагы эш нәтиҗәләре буенча киңәйтелгән утырышы узды.12700
-
13 гыйнвар 2021 - 10:50Әсгать Сәфәров Татарстан журналистларын Россия матбугаты көне белән котлады Татарстан Президенты Аппараты җитәкчесе массакүләм матбугат чаралары хезмәткәрләренә «һәрвакыт илһамланып эшләүләрен» һәм «яңа кызыклы проектлар» теләде.11300
-
13 гыйнвар 2021 - 15:53Алабуганың торак-коммуналь хуҗалык һәм төзелеш департаментында яңа директор Бу вазифаны хәзер Андрей Томилин җитәкли.11200
-
13 гыйнвар 2021 - 15:09Әлмәттә җылылык өчен түләүләр буенча оештырылган кайнар линия күпканаллы булачак Димәк, колл-үзәккә күбрәк кеше шалтырата алачак.11000
-
14 гыйнвар 2021 - 06:25Татарстан геопорталында тарих һәйкәлләрен саклау зоналары барлыкка килде Мәгълүмат Казанның барлык тарихи мирас объектларына, шул исәптән Кремль территориясендәгеләргә дә кагыла10900
-
14 гыйнвар 2021 - 08:30Алабугада Яңа ел чараларында 70 меңнән артык кеше катнашкан Районда барлыгы 446 бәйрәм чарасы уздырылган.10900
-
15 гыйнвар 2021 - 10:00Алабугада Туган телләр елына багышланган чаралар планы турында фикер алыштылар ТР Президенты Рөстәм Миңнеханов Указы белән 2021 ел Туган телләр һәм халык бердәмлеге елы дип игълан ителде.9800
-
14 гыйнвар 2021 - 11:32Алабугалылар Яңа ел бәйрәмнәрендә шау-шулы күршеләргә һәм низагларга зарланган Алабугада яңа ел ялларында оператив вәзгыять тотрыклы сакланган.9700
-
13 гыйнвар 2021 - 15:45Алабугадан күп балалы гаиләгә фатир ачкычлары тапшырылды Яхъяевлар гаиләсе яңа 2021 елны яңа фатирда каршы алды.9600
-
14 гыйнвар 2021 - 09:23Алабугалылар узган елда күбрәк төзекләндерү һәм торак-коммуналь хуҗалык сыйфатына зарланган Барлыгы район җитәкчелеге адресына гражданнардан 567 мөрәҗәгать кабул ителгән.9400
-
14 гыйнвар 2021 - 15:17Татарстан инспекторлары машина йөртүчеләргә буранда шәһәр читенә чыкмаска киңәш итә Республикада 14 һәм 15 гыйнварда һава шартларының начараюы көтелә.9400
-
14 гыйнвар 2021 - 18:57Татарстанда «Фермер мәктәбе» эшли башлый Укулар Казан дәүләт аграр университет базасында үтәчәк.9400
-
14 гыйнвар 2021 - 14:38Татарстанда кичә 92 кеше короновирус йоктырган Алабугада соңгы тәүлектә Сovid-19 белән авыручылар теркәлмәгән.9100
-
14 гыйнвар 2021 - 14:57Татарстанда салкында өшегән балаларның анасын тикшерү изоляторына озаттылар 22 яшьлек хатын-кыз 13 мартка кадәр сак астында булачак.8900
-
14 гыйнвар 2021 - 09:59Казан журналистлары «Миллиард.татар» сайтын ачты Тарих һәм журналистиканы берләштергән медиапроектны ай ярым вакыт эчендә яхшылап эшләтеп җибәрергә ниятлиләр.8300
-
14 гыйнвар 2021 - 14:06Татарстанда ковидка каршы чикләүләр коллектив иммунитет аркасында йомшармаячак Республика бизнесының күпчелеге инде катгый тыюларсыз эшли.8300
-
14 гыйнвар 2021 - 14:42Миңнеханов: Татарстан «Абилимпикс» хәрәкәте үсешенә ярдәм итәчәк Чемпионатта Татарстанның җыелма командасы икенче урын алды.8300
-
15 гыйнвар 2021 - 16:57Татарстан хастаханәләрендә короновируслы авырулар өчен урыннарның өчтән бере буш Республикада Covid-19 белән авыручы пациентларны госпитализацияләү саны кими.8200
-
15 гыйнвар 2021 - 06:30Татарстанда короновируска каршы массакүләм прививка ясау февраль аена тизләнергә тиеш Февраль аенда республика алдан әйтелгәннән артыграк вакцина дозасы алырга мөмкин.6600
-
15 гыйнвар 2021 - 11:54Татарстанда соңгы тәүлектә короновирус йоктыруның 96 яңа очрагы ачыкланган Алабугада кичә Сovid-19 белән 1 авыручы теркәлгән.6000
-
15 гыйнвар 2021 - 10:15Татарстан табиблары кешеләрнең салкыннан өшү сәбәпләрен атады Барыннан да ешрак исерек килеш салкынга чыккан кешеләр өши.5600
-
15 гыйнвар 2021 - 14:39КФУ профессоры: татар телендә 7 миллионга якын кеше сөйләшә Татарларның күпчелеге телне көнкүреш дәрәҗәсендә генә белә.5500
-
15 гыйнвар 2021 - 15:14Татарстанда узган тәүлектә короновирустан 4 үлем очрагы теркәлгән Пандемия башланганнан бирле 15 гыйнварга COVID-19дан үлүчеләр саны 218 кешегә җиткән.5400
-
15 гыйнвар 2021 - 15:43Россиядә яшәүчеләрне кәрәзле элемтәгә бәя артуы турында кисәттеләр Бәя арту, коронавирус сәбәпле, операторларга чыгымнарын арттырырга туры килү белән аңлатыла.5200
-
15 гыйнвар 2021 - 15:18ЮХИДИ һава торышы начарлануы турында кисәтә Юлларда кар көртләре һәм бозлавык булырга мөмкин.4800
-
16 гыйнвар 2021 - 09:00Алабугада «ЧӘЙнекләрнең тылсымлы дөньясы» күргәзмәсе эшли башлады Ул кичә, 15 гыйнварда ачылды һәм 8 февральгә кадәр эшләячәк.3800
-
16 гыйнвар 2021 - 10:00Алабугада рейд барышында 33 машина йөртүче җавапка тартылган Тикшерү барышында ачыкланган хокук бозу очраклары теркәлгән һәм машина йөртүчеләргә административ беркетмәләр төзелгән.2800
-
16 гыйнвар 2021 - 09:08ТР Яшьләр парламенты юл йөрү өчен студентлар тарифы турындагы инициативаны хуплады Республика студентлар лигасы президенты «44» тарифын кертергә тәкъдим итте.2600
-
16 гыйнвар 2021 - 08:00Татарстан укучыларын киберкуркынычсызлык буенча бушлай укуга чакыралар Халыкара компетенцияләр үзәге — Казан мәгълүмати технологияләр һәм элемтә техникумы «IT-Cube» балалар иҗат үзәгендә «Кибергигиена һәм зур мәгълүматлар белән эшләү» исемле бушлай курска гаризалар кабул итү башлануы турында игълан итә.2300
-
16 гыйнвар 2021 - 11:44Татарстанда короновирус йоктыруның 98 яңа очрагы теркәлгән 16 гыйнварга алынган мәгьлүматлар буенча, Татарстанда барлыгы COVID-19 белән авыруның 14 735 очрагы теркәлгән.2300
-
16 гыйнвар 2021 - 13:00Алабугада район башлыгы гражданнарны кабул итте Рөстәм Нуриевка 12 алабугалы үз проблемалары белән мөрәҗәгать итте.1900
-
16 гыйнвар 2021 - 11:17Татарстанда башлангыч сыйныфлар өчен татар теле буенча яңа дәреслекләр эшләнәчәк Әзер дәреслекләр полилингваль мәктәпләр һәм Филология һәм мәдәниятара багланышлар институты партнерлары — мәгариф оешмалары базасында тест уза.1700
-
16 гыйнвар 2021 - 11:55Гадәттән тыш хәлләр министрлыгы хезмәткәрләре Крещение бәйрәмендә коенганда куркынычсызлык чаралары турында искә төшерә 18 гыйнвардан 19 гыйнварга каршы төндә православие дөньясы Крещение яки Богоявление бәйрәмен билгеләп үтә.1000
© ТАТМЕДИА. Все материалы, размещенные на сайте, защищены законом.
Перепечатка, воспроизведение и распространение в любом объеме информации,
размещенной на сайте, возможна только с письменного согласия редакций СМИ.
При поддержке Республиканского агентства по печати и массовым коммуникациям «ТАТМЕДИА».
Наименование СМИ: Алабуга нуры (Луч Елабуги)
№ свидетельства о регистрации СМИ, дата: Эл №ФС77-47504 от 30.11.2011
выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи,
информационных технологий и массовых коммуникаций
ФИО главного редактора: Качаева Сабина Равильевна
Адрес редакции: 423600, Республика Татарстан, г. Елабуга, ул. Окружное шоссе, д. 15
Телефон редакции: (85557) 3-81-11, 3-25-45
Политика о персональных данных
Антикоррупционная политика