Ба­ла­ны яра­тыр­га ки­рәк

Уңыш­ка юл

Ел са­ен уза тор­ган "Иң ях­шы укы­ту­чы­лар­ны бү­ләк­ләү" кон­курс- про­ек­тын­да Ала­бу­га­ның дүрт укы­ту­чы­сы - Тать­я­на Гу­се­ва (10 нчы мәк­тәп), На­талья Щер­ба­ко­ва (9 нчы мәк­тәп), Ан­на Фир­со­ва, Тать­я­на Кельш (2 нче мәк­тәп) җи­ңү яу­ла­ды. Кон­курс­та кат­на­шу өчен алар соң­гы биш ел­да баш­кар­ган эш­лә­ре ха­кын­да иҗа­ди от­чет әзер­лә­гән. Әле­ге 200 бит­тән ар­тыг­рак пап­ка­да кон­фе­рен­ци­я­дә­ге чы­гыш­лар, олим­пи­а­да­да­гы җи­ңү­ләр, БДИ бил­ге­лә­ре, укы­ту­чы­ның ару­сыз хез­мә­те һәм йо­кы­сыз төн­нә­ре туп­лан­ган. Рос­си­я­дән Та­тарс­тан укы­ту­чы­ла­ры өчен бү­лен­гән кво­та­га ке­рү өчен алар­га аз гы­на уңыш җит­ми кал­ган. Алар хез­мә­те рес­пуб­ли­ка­да юга­ры бә­я­лән­де 200 сум бе­лән бул­ма­са да, бюд­жет хез­мәт­кәр­лә­ре өчен 40-50 мең сум ак­ча да зур сум­ма. Мә­сә­лән, Тать­я­на Ана­толь­ев­на бу ак­ча­га Но­во­си­бирск­та хез­мәт итү­че улы яны­на ба­рып кайт­кан, ә Ан­на Алек­санд­ров­на фа­ти­ры­на ре­монт яса­ган. Лә­кин алар өчен иң мө­һи­ме ак­ча­ла­та бү­ләк тү­гел, ә ра­йон һәм мәк­тәп да­нын кү­тә­рү.

- Бы­ел әле­ге кон­курс­та кат­на­шыр­га әзер­лә­нү­че укы­ту­чы­лар­га шу­ны әй­тә­се ки­лә: "Ба­ры тик ку­рык­мас­ка гы­на ки­рәк, бар да те­лә­гән­чә ки­леп чы­га­чак, эш­не баш­лап җи­бә­рү мө­һим,"- ди баш­лан­гыч сый­ныф укы­ту­чы­сы Тать­я­на Гу­че­ва.

Укыр­га­мы әл­лә тың­лар­га­мы

Бү­ген­ге көн уку­чы­ла­ры­ның төп проб­ле­ма­сы итеп укы­ту­чы­лар алар­ның аз уку­ын ата­ды. Ке­че яшь­тә­ге мәк­тәп ба­ла­ла­ры­ның ата-ана ал­ган яңа ки­тап, бер­гә­ләп ки­тап­ха­нә­ләр­гә йө­рү, ан­да укы­ган­нар ту­рын­да фи­кер алы­шу бе­лән уку­га кы­зык­сы­ну­ын үс­те­реп бул­са да, өл­кән яшь­тә­ге мәк­тәп уку­чы­ла­ры өчен бу юл­лар фай­да­лы бул­ма­я­чак.Ур­та һәм өл­кән мәк­тәп яшен­дә­ге уку­чы­лар­ның кү­бе­се­нең өй­лә­рен­дә компь­ю­тер һәм ин­тер­нет бар. Ди­мәк алар ирек­ле рә­веш­тә "э­лект­рон ки­тап­ха­нә" дән фай­да­ла­на ала. Мон­дый ки­тап­ха­нә­дә мәк­тәп­тә үте­лә тор­ган бар­лык әдә­би әсәр­ләр туп­лан­ган, ди На­талья Ген­надь­ев­на. Бу ки­тап­лар­ны хәт­та те­ле­фон­га да кү­че­ре­гә мөм­кин, әле та­гын ау­дио ки­тап­лар да бар. Әдә­би­ят прог­рам­ма­сын үз­ләш­те­рү­дә бу та­гын бер юл, ба­ла­лар баш­ка эш эш­лә­гән­дә, юл­да бар­ган­да да әдә­би әсәр­ләр­не тың­лый ала. Ә сән­гать­ле укыл­ган әдә­би әсәр­не тың­лау аның хә­тер­дә ях­шы­рак сак­ла­ну­ы­на ки­те­рә икән.

Яра­тыр­га со­ңар­мас­ка ки­рәк

-Ата-ана­лар ба­ла­ла­ры баш­лан­гыч сый­ныф­лар­да укы­ган­да алар бе­лән да­и­ми кы­зык­сы­на. Ә өл­кән­сый­ныф уку­чы­ла­ры­ның кү­бе­се­нең әти-әни­сен­нән: "Без аңа ыша­на­быз,"- ди­гән сүз­ләр ише­тер­гә ту­ры ки­лә, - ди хи­мия укы­ту­чы­сы, за­вуч Ан­на Фир­со­ва.

-Өл­кән сый­ныф уку­чы­ла­ры­ның ата-ана­ла­ры бе­лән уз­ган соң­гы җы­е­лыш­та мин: "Кай­сы ата-ана үз ба­ла­сын ко­чып сөя?" дип со­рау бир­дем. Ан­дый­лар бар­мак бе­лән ге­нә са­нар­лык иде,- ди әдә­би­ят укы­ту­чы­сы һәм сый­ныф җи­тәк­че­се На­талья Ген­надь­ев­на.

-Мин җы­е­лыш са­ен ата-ана­лар­га "Зин­һар өчен, янә­шә­гез­дә бул­ган­да ба­ла­ла­ры­гыз­ны яра­ты­гыз! Ба­ла­ның әни­се янә­шә­се­нә уты­рып эч сер­лә­рен сөй­ләр ва­кы­ты бик тиз узар­га мөм­кин. Бар эше­гез­не таш­лап, аны тың­ла­гыз. Әни ке­ше ир­тән ба­ла­сын ни­чек уя­та? Ут­ны ян­ды­ра да, "Тор, мәк­тәп­кә соң­га ка­ла­сың,"- ди һәм шу­ның бе­лән бе­тә. Ә бит ба­ла яны­на ки­лер­гә, аны ба­шын­нан ая­гы­на ка­дәр сый­пар­га күп ва­кыт ки­рәк­ми. Ба­ла өй­дән чык­кан­да да әни­се энер­ги­я­сен то­яр­га ти­еш. Ба­ла мәк­тәп­тән кайт­кач, "Хәл­ләр ни­чек?" дип со­рау гы­на җит­ми, "Ни­чә­ле ал­дың?" ди­гән со­рау та­гын да мәгъ­нә­сез­рәк. Иң элек ба­ла бе­лән бү­ген бул­ган ях­шы­лык­лар ха­кын­да сөй­лә­шер­гә, ан­нан соң гы­на баш­ка те­ма­лар­га кү­чәр­гә ки­рәк. Ата-ана­лар үз ба­ла­ла­рын яра­тыр­га ти­еш,- ди Тать­я­на Гу­се­ва.

Эш, бор­чу-мә­шә­кать­ләр, ак­ча та­бу бо­лар ту­рын­да гы­на тү­гел, ә янә­шә­дә үсү­че кеч­ке­нә ке­ше ты­рын­да да оныт­мас­ка ки­рәк. Аның да бик тә- бик тә яра­ты­ла­сы ки­лә һәм үзен аң­лау­ла­рын те­ли.

На­лия Ка­сый­мо­ва