Алабуга табиблары елан чаккан очракта нишләргә кирәклеген аңлатты

Алар агач төпләре, ташлар, биек үлән, ауган агачлар, өелгән ботаклар, төзелеш чүп-чарлары булган урыннарда яшиләр, җылыны яраталар. Шуңа күрә еланнарны кояш җылыткан урыннарда — чокыр битләре, болыннар, урман аланнары һәм урман кырлары, авыл юлларында очратырга була.
Ә менә Иске Куклюк авылында яшәүче 75 яшьлек хатын-кыз җиләк җыйганда кара елан белән очраша. Елан чакканнан соң хатын-кызны район үзәк хастаханәсенең реанимация бүлегенә китерәләр. Бәхеткә, табиблар тиз арада ярдәм күрсәтә һәм хәзер пациентканың хәле тотрыклы дип бәяләнә.
Татарстанда кара еланның ике төре — гади һәм дала кара еланнар яши (ТР Кызыл китабына кертелгән), икесе дә агулы. Агулы булмаганнардан — тузбаш һәм бакыр елан (шулай ук Кызыл китапка кертелгән). Еш кына нәкъ менә кара еланны бакыр елан белән бутыйлар.

Чагудан ничек сакланырга?

• Урманда һәм биек үләндә йөргәндә ябык аяк киемен киегез.
• Үзегез белән таяк алыгыз һәм гөмбәгә яки җиләккә кулыгызны сузганчы, үлән арасында таяк белән кыштырдатыгыз.
• Утырасы урыныгызны игътибар белән карагыз.
• Әгәр елан шунда ук куркып шуышып китмичә, тыныч кына карап ята икән, аның агулы елан булуы бик мөмкин.
• Елан белән очрашканда кискен хәрәкәтләр ясамагыз.
• Еланны тотарга, куркытырга яки аңа кагылырга тырышмагыз — бу аны һөҗүмгә этәрәчәк, нәтиҗәдә — чагарга да мөмкин.
• Үлгән кебек тоелса да, еланга тимәгез.

Елан чакканда нишләргә — Алабуга табиблары киңәшләре

• Тыныч булыгыз — паникага бирелмәгез, хәрәкәтләнмәскә тырышыгыз.
• Яраны сабынлы су белән юыгыз.
• Агуның таралуын акрынайту өчен, елан тешләгән кул яки аякны хәрәкәт иттерүне киметергә кирәк.
• Боз яки салкын әйберне тукымага төреп салкын куегыз.
• Күңел болгану булмаса, су эчәргә була.
• Кичекмәстән медицина ярдәме сорап мөрәҗәгать итегез (103 яки 112 номеры буенча шалтыратыгыз).

Нәрсә эшләргә ЯРАМЫЙ?

• Яраны кисәргә яки агуны суырырга тырышырга.
• Жгут салырга — бу некрозга китерергә мөмкин.
• Алкоголь яки кофеин эчәргә — алар агуның тәэсирен тизләтә.

Елан бакчага ияләшсә, нишләргә?

• Бакыр елан кеше янында яшәми, ә менә кара елан белән тузбашны өй һәм бакча тирәсендә очратырга була.
• Кара еланнан мөстәкыйль рәвештә котылырга тырышмагыз — МЧСка шалтыратыгыз һәм еланга якын килмәгез.
• Әгәр бакчада тузбаш яши икән, аны артык борчымаска тырышыгыз — озакламый участокта кимерүчеләр саны кимегәнен күрерсез.
• Янәшәгездә еланнар ияләшмәсен дисәгез, йорт тирәсендәге үләнне чабып торыгыз, киселгән агач ботакларын, чабылган үләнне өемнәргә җыймагыз — ялангач участокта еланнарга качарга урын булмаячак.