Тыл хез­мәт­чән­нә­ре хөр­мә­те­нә

Әле­ге ча­ра­да авыр су­гыш ел­ла­рын­да тыл­да бил бө­кән­нәр­нең онык­ла­ры һәм ба­ла­ла­ры кат­наш­ты. Су­гыш­та кат­наш­кан­нар­ның ме­мо­ри­аль комп­лек­сы­на ур­наш­ты­рыл­ган әле­ге так­та тыл­да хез­мәт итеп җи­ңү кө­нен якы­най­ту­чы­лар­ны мәң­ге ис­кә тө­ше­реп то­ра­чак.

Бу тан­та­на­лы ча­ра­га җы­ел­ган өл­кән бу­ын­ның күз­лә­рен­дә - яшь, чөн­ки авыр ел­лар яра­ла­ры һа­ман әле алар кү­ңе­лен­дә ти­рән җә­рә­хәт.

Ра­йон­да бе­рен­че­ләр­дән бу­лып, ме­мо­ри­аль так­та­ның нәкъ ме­нә Та­най­ка авы­лын­да ачы­луы да юк­ка тү­гел. Су­гыш ел­ла­рын­да авыл хал­кы ил обо­ро­на­сы фон­ды­на мил­ли­он ике йөз мең сумн­нан ар­тыг­рак ак­ча җый­ган. Алар­ның җи­ңү кө­нен якы­най­ту­га керт­кән бу зур өле­шен Ио­сиф Ста­лин да игъ­ти­бар­сыз кал­дыр­ма­ган. Әле һа­ман мәк­тәп му­зе­ен­да ар­ми­я­нең баш ко­ман­ду­ю­щие те­лег­рам­ма­сы сак­ла­на. Ан­да: "ТАССР, Ала­бу­га ра­йо­ны "Кы­зыл пар­ти­зан" кол­хо­зы­на хәр­би са­мо­лет­лар тө­зү­гә керт­кән зур өле­ше өчен сә­лам һәм рәх­мә­тем­не җит­ке­рәм," -дип языл­ган.

-1943 ел­ның фев­ра­лен­дә бер ат­на эчен­дә Та­най­ка авы­лы хал­кы хәр­би са­мо­лет­лар тө­зү өчен 5000 сум­нан ар­так ак­ча җы­еп, Ста­лин­га: "Кол­хоз­чы­лар­дан җы­ел­ган ак­ча­лар Хө­кү­мәт бан­кы­на кү­че­рел­де. Ак­ча җыю әле дә дә­вам итә" дип язып хат юл­ла­ган. Су­гыш ел­ла­рын­да җы­ел­ган ак­ча мил­ли­он­нан ар­тык бу­лып, аңа 12 ист­ре­би­тель тө­зер­гә мөм­кин иде. Җы­ел­ган ак­ча­га ба­ры­сы 30 са­мо­лет тө­зел­де, -дип сөй­ли авыл­даш­ла­ры, та­рих­чы Алек­сей Пер­мя­ков.

Фронт­ка ак­ча бе­лән ге­нә тү­гел, кем­дер сы­е­рын бир­гән, са­ры­гын, яшел­чә­сен, җы­лы ки­ем­нә­рен дә...

Ме­мо­ри­аль так­та­ны ачу Ра­йон баш­кар­ма ко­ми­те­ты­ның со­ци­аль эш­ләр бу­ен­ча урын­ба­са­ры Люд­ми­ла Ры­ба­ко­ва, Та­най­ка авыл җир­ле­ге баш­лы­гы Ека­те­ри­на Мор­ков­ки­на, хез­мәт ве­те­ра­ны Ма­рия Лет­ни­ко­ва­га һәм тыл хез­мәт­чә­не, хез­мәт ве­те­ра­ны Оль­га Яку­ше­ва­га тап­шы­рыл­ды. Оль­га Дмит­ри­ев­на ты­рыш­лы­гы бе­лән Ала­бу­га­да ту­ку­чы­лар хөр­мә­те­нә дә ме­мо­ри­аль так­та ачыл­ган иде ин­де. Ул тыл хез­мәт фрон­ты истб­лек­лә­рен сак­лау­чы­лар­ның бер­се.

Фронт­ка шә­һәр һәм ра­йон­нан 13 мең­нән ар­тык ке­ше кит­кән, 5 мең­нән ар­ты­гы яу кы­рын­да ятып кал­ган. Тыл хез­мәт­чән­нә­ре исе­мен­нән Ма­рия Лет­ни­ко­ва чы­гыш яса­ды.

-Тыл хез­мәт­чән­нә­ре ту­рын­да оныт­мау­ла­ры ку­а­ныч­лы. Алар мо­ңа ла­ек. Алар җил­кә­се­нә хез­мәт­нең авы­ры йөк­лән­гән иде. Ел­лар уз­гач, ми­нем үсеп ки­лү­че бу­ын­га мө­рә­җә­гать итеп, шу­ны әй­тә­сем ки­лә: "Ла­ек­лы ал­маш­чы бул­са­гыз иде, әби-ба­ба­ла­ры­гыз ту­рын­да оныт­ма­гыз",- ди­де.

Бү­ген­ге көн­дә ин­де без­нең ара­дан кит­кән тыл хез­мәт­чән­нә­рен бер ми­нут­лык тын­лык бе­лән ис­кә алын­ды, ме­мо­ри­ал­га чә­чәк­ләр са­лын­ды.

Алия Си­ра­е­ва

Ав­тор фо­то­сы